Dźwięki, które pamiętają – o Hutniczym Radiowęźle
Muzeum Hutnictwa w Chorzowie udowadnia, że dziedzictwo przemysłowe może stać się przestrzenią dialogu, edukacji i twórczego eksperymentu. W publikowanym właśnie cyklu podcastów „Hutniczy Radiowęzeł” uczestniczą dzieci, rodziny, nauczyciele i seniorzy; razem tworzą wielowątkową opowieść o świecie hut, o emocjach ludzi związanych z tym zawodem, o pamięci przekazywanej w domach, zakładach pracy i lokalnych wspólnotach.
Sam tytuł cyklu odnosi się do radiowęzłów, które były ważną częścią pracy zakładów przemysłowych. W Hucie „Kościuszko” uruchomiono go wkrótce po wznowieniu produkcji po II wojnie światowej, czyli w połowie lat 40. XX wieku. Poza komunikatami zakładowymi (np. ogłoszenia dyrekcji, informacje o zmianach, zebraniach czy uroczystościach) i propagandowymi (np. komunikaty partyjne) pełnił ważną funkcję kulturalną. W czasie pracy grała też muzyka, a we współpracy z Zakładowym Domem Kultury Huty „Kościuszko” przygotowywano audycje okolicznościowe, pojawiały się też zapowiedzi imprez organizowanych w Domu Kultury. Do tej właśnie roli nawiązują przygotowane w Muzeum podcasty. Do ich realizacji zaprosiliśmy artystów – Joannę Bronisławską i Dariusza Budkiewicza. To oni, uczestnicząc w wydarzeniach muzealnych, stworzyli wielowątkową opowieść, składającą się z sześciu odcinków. Każdy z nich odsłania inną perspektywę rozumienia i patrzenia na tradycje hutnicze, historię regionu i osobiste doświadczenia.
Odsłuchując poszczególne odcinki, możemy zanurzyć się w świat pracy hutników. W ich wspomnieniach powracają pierwsze dni pracy, trud codziennych obowiązków i duma z zawodu, który wciąż budzi szacunek i poczucie wspólnoty. Możemy spotkać się z panem Adamem Nowakiem z Huty „Batory” i Huty „Królewskiej”, który snuje historię o wyborach życiowych, młodzieńczych fascynacjach techniką i rodzinnych korzeniach wpisanych w hutniczy etos. Możemy wysłuchać też opowieści byłego pracownika Huty Metali Nieżelaznych w Szopienicach pana Józefa Kucharczyka, w której przeplatają się wątki związane z zawodem kształtującym codzienność całych pokoleń z tymi dotyczącymi pamięci rodzinnej.
Słuchacze mogą też poczuć magię i niezwykłą atmosferę kreatywnych warsztatów rodzinnych organizowanych w Muzeum. Ich uczestnicy opowiadają, dlaczego wracają do tej przestrzeni, co ich tu fascynuje i czego uczą się podczas zajęć – od praktycznych umiejętności po wrażliwość na lokalną historię Możemy przekonać się, jak twórczo i swobodnie dziedzictwo interpretują najmłodsi oraz młodzież. Natomiast w odcinku „Ogień” słuchacze są prowadzeni od symbolicznych początków cywilizacji po współczesne znaczenia ognia.
Hutniczy Radiowęzeł stał się nie tylko zbiorem nagrań, lecz także procesem, w którym spotkały się różne pokolenia i odmienne doświadczenia. Projekt pokazuje, że dziedzictwo hutnicze żyje w rozmowach, wspomnieniach, a nawet w dziecięcych fantazjach.
Muzeum nie tylko zachowuje pamięć o historii, lecz umożliwia jej twórcze przetworzenie, dając społeczności narzędzia do samodzielnego opowiadania własnej historii. To w takich inicjatywach widać, jak kultura przemysłowa staje się fundamentem współczesnej tożsamości lokalnej – nie tylko przez odtwarzanie przeszłości, lecz przede wszystkim przez jej wspólne, wielogłosowe interpretowanie.
Hutniczy Radiowęzeł został zrealizowany w ramach projektu Akademia Liderów Dziedzictwa Hutniczego dofinansowanego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Podcastów można wysłuchać na stronie internetowej Muzeum oraz w serwisach streamingowych. [ap]